Metoda ochrony Ex d (ognioszczelność) - czym się charakteryzuje?

Ognioszczelność - podstawy prawne

Zasady stosowania urządzeń w przestrzeni zagrożonej wybuchem w Unii Europejskiej podaje dyrektywa 1999/92/WE (tzw. ATEX USER). W dokumencie tym stwierdzono jednoznacznie, że w przestrzeni zagrożonej wybuchem mogą pracować wyłącznie urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym. Są to urządzenia specjalnie skonstruowane do tego typu środowiska pracy. Wymagania związane z konstrukcją urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do pracy w przestrzeni zagrożonej wybuchem ujęto w dyrektywie 94/9/WE (tzw. ATEX). Dokument ten zawiera wymagania ogólne, a szczegółowe wymagania konstrukcyjne znajdują się w normach zharmonizowanych z ww. dyrektywą.

Zasada działania ochrony Ex d

Metoda ochrony polegająca na zastosowaniu osłon ognioszczelnych opisana została w normie PN-EN 60079-1:2014-12, która podaje szczegółowe wymagania dotyczące konstrukcji i badań urządzeń elektrycznych o rodzaju zabezpieczenia „d”, przeznaczonych do stosowania w gazowych atmosferach wybuchowych. Ogólna zasada polega na izolacji oraz bezpiecznym zawarciu wybuchu tak, aby płomień i sam wybuch nie rozprzestrzeniły się na otoczenie. Realizuje się to poprzez umieszczenie wszystkich podzespołów mogących wywołać zapalenie atmosfery wybuchowej w specjalnie skonstruowanej obudowie tzn. takiej, która bez uszkodzenia wytrzymuje ciśnienie wybuchu powstałego w jej wnętrzu i skutecznie zapobiega jego przeniesieniu. Sama własność ognioszczelności uzyskiwana jest przez zastosowanie szczelin gaszących o odpowiednich prześwitach.

Wymagania norm

Ogólne wymagania stawiane urządzeniom przeciwwybuchowym obejmują określenie klasy temperaturowej urządzenia (tj. temperatury elementów mających styczność z atmosferą wybuchową), zapewnienie odporności mechanicznej, dobranie odpowiedniego materiału wykonania pod kątem konstrukcji i izolacji oraz sporządzenie instrukcji obsługi. W przypadku ochrony EX d sprowadza się to do zapewnienia wytrzymałości na ciśnienie wewnętrznego wybuchu.

Zastosowanie osłon ognioszczelnych

Osłona ognioszczelna może być stosowana do większości urządzeń elektrycznych jak silniki elektrycznej, puszki łączeniowe, skrzynki rozdzielcze, łączniki, osprzęt instalacyjny czy oprawy oświetleniowe. W przypadku pierwszego z wymienionych rodzajów urządzeń, skrzynki zaciskowe silników elektrycznych w wykonaniu ognioszczelnym również powinny być ognioszczelne.

Plusy i minusy rozwiązań Ex d

Jako główną zaletę można wymienić możliwość zastosowania do urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach 1, 2, 21 i 22 oraz w górnictwie, co oznacza, że jest to uniwersalne rozwiązanie do grup I i II. Dodatkowo, dopuszczalne jest zabudowanie urządzeń o dużej mocy lub nietypowych gabarytach, co jeszcze zwiększa funkcjonalność osłon ognioszczelnych. Wadą jest brak możliwości otwarcia obudowy przy załączonym zasilaniu, a także - co wynika ze specyfiki działania - trudność w modyfikacji systemu na instalacji. Nie zmienia to jednak faktu, że metoda ochrony na sposób EX d stanowi jedno z najpopularniejszych i najbardziej skutecznych rozwiązań powszechnie stosowanych w wielu gałęziach przemysłu.