Informacje o technice świetlnej, definicje i wyjaśnienia

Statecznik

Do pracy lamp wyładowczych, zarówno świetlówek jak i wysokoprężnych lamp sodowych niezbędny jest statecznik.

Statecznik spełnia dwie funkcje:

• Transformuje energię sieciową do napięcia potrzebnego do zapłonu lampy
• Ogranicza prąd w procesie wyładowania

Są dostępne dwa rodzaje stateczników:

• Tradycyjny statecznik konwencjonalny, bazujący na stali i miedzi, aktualnie w wersji niskostratnej
• Nowoczesny, bardzo wydajny elektroniczny statecznik, bazujący na pracy wysokoczęstotliwościowej

Dostępny w wersji ściemnianej, która jest stosowana w coraz większej ilości aplikacji.

Kod koloru

Kod koloru świetlówki bazuje na międzynarodowym systemie opisywania. Zawiera kombinację wskaźnika oddawania barw i temperatury barwowej. I tak kolor 830 oznacza:

• Pierwsza cyfra 8 – wskaźnik oddawania barw Ra w przedziale 80-89
• Cyfry druga i trzecia 30 – temperatura barwowa 3000K, barwa ciepło-biała

Wskaźnik oddawania barw

Wskaźnik oddawania barw (Ra) wyjaśnia zdolność źródła światła do przedstawiania barw. Jego wartość jest określana na podstawie średniej z ośmiu szczegółowych wskaźników oddawania barw, z których każdy określa zgodność wrażenia barwy próbki oświetlanej źródłem badanym w odniesieniu do źródła wzorcowego. W związku z wartością wskaźnika Ra źródła światła podzielono na następujące klasy:

Dla pewnych instalacji oświetleniowych wskaźnik oddawania barw jest określony np. do oświetlenia w biurach Ra powinno wynosić 80-89.

Temperatura barwowa

Określenie koloru światła świetlówki bazuje na systemie zdefiniowanym przez Międzynarodową Komisję Elektryczną (IEC). Temperatura barwowa jest określana przez porównanie z promieniowaniem ciała czarnego w procesie rozgrzewania. Jednostką temperatury barwowej jest stopień Kelvina [K].
Do oświetlenia ogólnego stosowania są źródła światła o temperaturze barwowej od 2000K do 10000K.

Czas życia – trwałość

Dla określenia „życie źródła światła” są stosowane różne terminy i definicje. Zależy to od typu lampy, producenta i regionu. Podstawowe definicje są następujące:

• Trwałość generalnie oznacza czas, podczas którego lampa pracuje dopóki nie osiągnie końca życia (nie zgaśnie).
• Trwałość Średnia oznacza czas po którym 50% lamp pracujących w standardowych warunkach zgaśnie.
• Trwałość Ekonomiczna oznacza czas, po którym ilość światła w instalacji spadnie do poziomu 80% wartości początkowej (mierzonej po 100-godzinnym okresie wyświecania). Trwałość ekonomiczna jest określana czasem, w którym 10% źródeł światła wygasa oraz następuje spadek strumienia świetlnego o 10%. Instalacja zgodna z IEC/EN 60081 w 3-godzinnym cyklu pracy.
• Trwałość w 12-godzinnym cyklu jest określana dla lamp wyładowczych takich jak świetlówki lub lampy wysokoprężne. Jest ona zbliżona do normalnych warunków pracy (jedno załączanie w ciągu dnia) i definiuje się ją jako czas po którym 10% lamp ulega uszkodzeniu. Spadek strumienia świetlnego w tym czasie jest dla świetlówek liniowych mniejszy niż 10%. Dla pozostałych źródeł wartość tę należy odczytać z kart katalogowych.

Natężenie oświetlenia

Natężenie oświetlenia (E) jest to stosunek strumienia świetlnego padającego na zdefiniowaną powierzchnię do rozmiarów tej powierzchni. Jednostką jest 1 luks (lx).

Światłość

Światłość jest to ilość światła promieniowana w danym kierunku. Jednostką jest 1 kandela (cd).

Luminacja

Luminacja opisuje jaskrawość powierzchni świecącej. Jednostką jest 1 kandela na metr kwadratowy (cd/m²).

Skuteczność świetlna

Skuteczność świetlna opisuje wydajność źródła światła. Jest to stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez lampę do energii przez nią pobieranej. Jednostką jest 1 lumen na wat (lm/W).

Strumień świetlny

Strumień świetlny to ilość światła emitowanego przez źródło we wszystkich kierunkach. Jednostką jest lumen (lm).

Zapłonnik (starter)

Kiedy świetlówka pracuje ze statecznikiem konwencjonalnym dodatkowy element jest niezbędny do zapłonu lampy. Starter zamyka obwód elektryczny i dostarcza niezbędnego impulsu zapłonowego. Podczas pracy lampy zapłonnik nie jest później załączony.

Starter jest dostępny jako zapłonnik tlący do standardowych zastosowań lub jako zapłonnik elektroniczny z komfortową charakterystyką miękkiego startu ze zdefiniowanym podgrzewaniem elektrod, automatycznym odłączaniem uszkodzonych lamp i bezpośrednim startem kiedy nowa lampa jest zainstalowana.

Luminofor trójpasmowy

Odmiany kolorów świetlówek są tworzone poprzez mieszanie trzech podstawowych kolorów składowych: czerwonego, zielonego i niebieskiego. Bazując na proporcjach tych trzech kolorów definiowane są poszczególne barwy świetlówek np. ciepła biała ma więcej czerwonego i zielonego, a dzienna więcej niebieskiego. Luminofor trójpasmowy zapewnia dobre oddawanie barw (Ra 80-89) w połączeniu z wysoką skutecznością i dużym strumieniem świetlnym.