Normy prawne dotyczące stosowania sygnalizacji świetlno-dźwiękowej w maszynach przemysłowych

Kolumny sygnalizacyjne przeznaczone są do sygnalizowania stanu pracy maszyny i ostrzegania o nieprawidłowym jej działaniu. Może się to odbywać za pomocą sygnalizacji optycznej lub akustyczno-optycznej.

Zastosowanie kolumn świetlnych jest bardzo szerokie. Wykorzystywane są przez producentów maszyn przemysłowych oraz linii produkcyjnych jak również przez działy utrzymania ruch, jako dodatkowe wyposażenie istniejących maszyn lub modyfikujących zakład produkcyjny. Istnieje szereg norm i przepisów, które obligują producentów lub użytkowników maszyn do stosowania sygnalizatorów:

Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE opublikowana 09.06.2006 (Obowiązuje od 29.12.2009, Wprowadza ją w życie Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn Dz.U. nr 199, poz.1228 ),

"W przypadku, gdy zdrowie i bezpieczeństwo osób może być zagrożone przez defekt w działaniu maszyny pozostawionej bez nadzoru, maszyna musi być wyposażona w odpowiednią dźwiękową lub optyczną sygnalizację ostrzegawczą. W przypadku, gdy maszyna jest wyposażona w urządzenia ostrzegawcze, sygnały tych urządzeń muszą być jednoznaczne i łatwo dostrzegalne. Operator musi mieć zawsze możliwość sprawdzenia działania urządzeń ostrzegawczych. Wymagania wspólnotowych dyrektyw szczególnych dotyczące barw i sygnałów bezpieczeństwa muszą być przestrzegane"

Norma PN-EN 981: 2002 System dźwiękowych i wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa oraz sygnałów informacyjnych - Norma wycofana i zastąpiona przez PN-EN 981+A1:2009

W normie określono system sygnałów niebezpieczeństwa i informacji z uwzględnieniem stopni pilności. Kiedy sygnały wizualne stanowią uzupełnienie sygnałów dźwiękowych, cechy sygnału określono dla obu tych sygnałów.

W przypadku sygnałów dźwiękowych system cech sygnału jest podstawa dla języku sygnałów w oparciu o kategorie ich informacji, które sklasyfikowano zależnie od pilności. W przypadku pewnych kategorii informacji sygnałów dopuszczono możliwości wariantów.

W normie podano definicje następujących terminów:

• przemienny dźwięk (światło),
• seria impulsów dźwiękowych,
• cecha sygnału,
• błysk,
• krótki impuls,
• segment,
• widmo dźwięku (światła),
• przemiatanie częstotliwości (dźwięku)

Stosowane barwy ostrzegawcze oraz sygnały dźwiękowe są zgodne z przedstawionymi normami:

Kolor sygnału –> sygnał dźwiękowy –> kategoria informacji

Kolor czerwony – seria krótkich impulsów, płynne zmniejszanie lub zwiększanie częstotliwości, schodkowa sekwencja dwóch lub trzech tonów – stan niebezpieczeństwa, stan nienormalny

Kolor pomarańczowy – krótki pojedynczy dźwięk, czas trwania dłuższy niż 0,3 s. – ostrzeżenie

Kolor zielony – sygnał ciągły o stałej częstotliwości – stan normalny, informacja o ustaniu niebezpieczeństwa

Kolor niebieski – dwa lub trzy dźwięki, każdy o stałej częstotliwości – brak znaczenia, zależne od ustaleń

Kolor biały – dźwięk dwutonowy, inne dźwięki – brak znaczenia, zależne od ustaleń

Norma PN-EN 842: 2002 Wizualne sygnały niebezpieczeństwa. Ogólne wymagania, projektowanie i badanie.

W normie opisano kryteria postrzegania wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa stosowanych w obszarach, w których ludzie maja je dostrzec i zareagować na nie. W normie określono wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ergonomii oraz odpowiednie pomiary fizyczne i subiektywne sprawdzanie wzrokowe. Podano wytyczne dotyczące takiego projektowania sygnałów, aby były wyraźnie postrzegane i rozróżniane. Podano definicje terminów: wizualny sygnał niebezpieczeństwa, wizualny sygnał ostrzegawczy, wizualny sygnał stanu niebezpieczeństwa, obszar postrzegania sygnałów, pole widzenia, światło sygnału niebezpieczeństwa

Norma PN-EN 61310-1: 2008 Bezpieczeństwo maszyn. Wskazywanie, oznaczanie i sterowanie. Cześć 1: Wymagania dotyczące sygnałów wizualnych, akustycznych i dotykowych.

W normie określono wymagania dotyczące, stosowanych w interfejsie człowiek - maszyna, wizualnych, akustycznych i dotykowych sposobów przekazywania osobom narażonym informacji dotyczącej bezpieczeństwa. Określono system barw, znaków bezpieczeństwa, oznaczeń oraz innych ostrzeżeń, służących do sygnalizowania stanu zagrożenia i zagrożenia dla zdrowia oraz niektórych awarii. Niniejsza norma jest opracowana na podstawie IEC 60073, odnoszącej się do kodowania za pomocą barw i alternatywnych środków, lecz nie ogranicza się do aspektów elektrotechnicznych.

Norma PN-EN 842+A1: 2009 Bezpieczeństwo maszyn -Wizualne sygnały niebezpieczeństwa - Ogólne wymagania, projektowanie i badanie

W normie opisano kryteria postrzegania wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa stosowanych w obszarach, w których ludzie maja je dostrzec i zareagować na nie. Określono wymagania dotyczące bezpieczeństwa i ergonomii oraz odpowiednie pomiary fizyczne i subiektywne sprawdzanie wzrokowe. Podano wytyczne dotyczące takiego projektowania sygnałów, aby były wyraźnie postrzegane i rozróżniane.

W normie podano definicje terminów: wizualny sygnał niebezpieczeństwa, wizualny sygnał ostrzegawczy, wizualny sygnał stanu niebezpieczeństwa, obszar postrzegania sygnałów, pole widzenia, światło sygnału niebezpieczeństwa. Dodano dwa Załączniki informacyjne ZA i ZB. W Załączniku ZA podano powiazania projektu z Dyrektywa UE 98/37/EC, zmieniona przez 98/79/EC. W Załączniku ZB podano powiazania normy z Dyrektywa UE 2006/42/EC.

Norma PN-EN 1837: 2002 Bezpieczeństwo maszyn. Oświetlenie własne maszyn

W normie ustalono parametry systemów oświetleniowych (wbudowanych lub umieszczonych na maszynie), zaprojektowanych w celu oświetlenia maszyn stałych lub przenośnych, wymaganych do zapewnienia bezpiecznego użytkowania maszyny oraz właściwego wykonywania zadań wzrokowych przez operatora w maszynie lub na maszynie

Norma PN-EN 981+A1: 2009 Bezpieczeństwo maszyn - System dźwiękowych i wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa oraz sygnałów informacyjnych

W normie określono system sygnałów niebezpieczeństwa i informacji z uwzględnieniem stopni pilności. Kiedy sygnały wizualne stanowią uzupełnienie sygnałów dźwiękowych, cechy sygnału określono dla obu tych sygnałów. W przypadku sygnałów dźwiękowych system cech sygnału jest podstawa dla języka sygnałów w oparciu o kategorie ich informacji, które sklasyfikowano zależnie od pilności.

W przypadku pewnych kategorii informacji sygnałów dopuszczono możliwości wariantów. Podano definicje następujących terminów: przemienny dźwięk (światło), seria impulsów dźwiękowych, cecha sygnału, błysk, krótki impuls, segment, widmo dźwięku (światła), przemiatanie częstotliwości (dźwięku). Dodano dwa Załączniki informacyjne ZA i ZB. W Załączniku ZA podano powiazania projektu z Dyrektywa UE 98/37/EC, zmieniona przez 98/79/EC. W Załączniku ZB podano powiazania normy z Dyrektywa UE 2006/42/EC

Norma PN-EN 1837 Bezpieczeństwo maszyn. Integralne oświetlenie maszyn

W normie ustalono parametry systemów oświetleniowych (wbudowanych lub umieszczonych na maszynie), zaprojektowanych w celu oświetlenia maszyn stałych lub przenośnych, wymaganych do zapewnienia bezpiecznego użytkowania maszyny oraz właściwego wykonywania zadań wzrokowych przez operatora w maszynie lub na maszynie.